Voorrang koopwoningen voor eigen inwoners van gemeente

De Huisvestingswet 2014 voorziet al in instrumenten om de vrijheid te beperken voor wat betreft de verdeling van woonruimte. De beperking is alleen mogelijk als dit vereist is om het algemeen belang te dienen, zoals het tegengaan van ongewenste effecten van de schaarste aan woonruimte. De huidige wet bepaalt onder welke voorwaarden de instrumenten zijn in te zetten. Gemeenten krijgen wat dat betreft de mogelijkheid ten aanzien van de verdeling van woonruimte regelgeving vast te stellen in de huisvestingsverordening. Het voorstel tot wijziging van de wet heeft onder meer specifiek betrekking om op basis van de lokale binding voorrang te verstrekken aan inwoners van de betreffende gemeente.

De minister heeft inmiddels een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer verzonden om de Huisvestingswet te wijzigen. Bij akkoord gaan van de Tweede Kamer en Eerste Kamer is het de bedoeling om de wijziging per 1 januari 2023 of per 1 juli 2023 in te laten gaan. Er zijn verschillende redenen waarom gemeenten meer ruimte krijgen om de helft van de bestaande koopwoningen tot NHG-grens van € 355.000 (2022) met voorrang aan eigen inwoners toe te wijzen.

De woningmarkt is enorm krap en starters die graag in het eigen dorp willen wonen, krijgen daar vaak geen kans toe. Bijvoorbeeld omdat mensen van buitenaf naar de gemeente komen en door fors over te bieden een huis kopen. Zo krijgen senioren vaak ook geen kans om in de eigen gemeente een kleinere woning of appartement te kopen. Minister De Jonge vindt het van belang om de vitaliteit en leefbaarheid van de regio in stand te houden. Daarom is het van groot belang dat inwoners bij de wens om te verhuizen in de eigen gemeente kunnen blijven wonen. Door de Huisvestingswet hiervoor te wijzigen, krijgen gemeenten de ruimte om de eigen inwoners een voorrangspositie te geven.

De nieuwe Huisvestingswet schrijft voor dat gemeenten voor 50% van het aanbod van koopwoningen mogen bepalen om de eigen inwoners voorrang te geven. Binnen de 50% is het overigens ook mogelijk dat gemeenten een percentage aanwenden om mensen met een maatschappelijke of economische binding voorrang te geven. Daarnaast krijgen gemeenten de vrijheid om bepaalde beroepen als cruciaal aan te merken.

De keerzijde van het wetsvoorstel is dat woningeigenaren met een beperking te maken krijgen. Het is dan immers niet meer mogelijk om de woning aan de hoogste bieder te verkopen. Dit betekent in de praktijk dat een woningeigenaar wellicht met een lager bod genoegen moet nemen bij de verkoop van het huis aan een inwoner van de gemeente. Een hoger bod van een investeerder of van iemand buiten de regio kan dan niet geaccepteerd worden. Peter de Groot van de VVD heeft overigens laten weten het niet eens te zijn met de gehele inhoud van het wetsvoorstel en vooral omdat het ingrijpt op de vrijheid van de woningeigenaar bij de verkoop van het eigen huis. De voorkeur gaat volgens deze partij uit naar het uitbreiden van de voorrang voor eigen inwoners als het nieuwbouwhuizen betreft. De coalitiepartijen lijken wat dat betreft niet eensgezind over de wijziging van de Huisvestingswet, want de VVD wil koopwoningen uitzonderen.

Het wetsvoorstel zorgt ervoor dat de markt voor koopwoningen voor een deel aan banden wordt gelegd. Dit kan op de huizenprijzen effect hebben, maar het kabinet veronderstelt dat het effect op de huizenprijzen waarschijnlijk wel mee gaat vallen. Gemeenten krijgen namelijk de ruimte om de eigen inwoners een voorkeurspositie te geven, maar hoeven dit niet te doen. Bovendien betreft het alleen de koopwoningen tot de NHG-grens en deze huizen zijn veelal voorbehouden om door mensen met een laag inkomen tot middeninkomen gekocht te worden.

Minister De Jonge heeft laten weten dat de wijziging van de Huisvestingswet vooral bedoeld is om in de huidige woningmarkt als noodverband te dienen. Het werkelijke probleem bestaat uiteraard uit het tekort aan woningen. Er is veel meer vraag naar zowel huur- als koopwoningen dan het beschikbare aanbod. Het wetsvoorstel dient dan ook niet om het woningtekort op te lossen, maar vooral om inwoners van gemeenten voorrang te geven. Op de Waddeneilanden is al een dergelijke maatregel van toepassing, omdat veel woningen daar door buitenstaanders werden opgekocht om als vakantiehuis te dienen. De leefbaarheid van het eiland kwam hierdoor in het geding en daarom is besloten om een beperkt deel van de koopwoningen af te schermen voor de inwoners. Er is op de Waddeneilanden overigens wel een hogere grens van toepassing voor koopwoningen dan in het wetsvoorstel staat omschreven. Er zijn verder ook andere gemeenten die bijvoorbeeld voor nieuwbouwprojecten al in overleg gaan met projectontwikkelaars om de woningen eerst aan te bieden aan potentiële lokale kopers.

Het is vooraleerst nog maar de vraag of de voorgestelde wijziging van de Huisvestingswet doorgaat, want zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer moeten daar nog over stemmen. Bovendien is duidelijk geworden dat de VVD bij monde van De Groot als VVD-kamerlid het met het onderdeel van het toewijzen van woningen met voorrang aan eigen inwoners niet eens is. Mochten de Tweede Kamer en de Eerste Kamer instemmen dan gaat de wetswijziging in 2023 in. Het hangt af van wanneer de stemming plaatsvindt of dit op 1 januari 2023 is of in de loop van volgend jaar per 1 juli 2023.

 

Bent u van plan uw huis in Amsterdam te verkopen en wilt u daarbij zelf bepalen aan wie en voor welk bod? Neem contact op met Amstelland Makelaars voor een succesvolle verkoop van uw woning.